Europejski Szczyt Demokracji Lokalnej – vivat demokracja lokalna!

Wydarzenie było okazją do pogłębionej dyskusji na temat roli polskiego samorządu – zarówno w perspektywie 35-lecia reformy z 1990 roku, jak i w kontekście 40. rocznicy uchwalenia Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego. Tegoroczna edycja odbyła się również w symbolicznym roku 1000. rocznicy koronacji pierwszego polskiego króla, która stanowiła ważny moment w procesie kształtowania się państwowości Polski.

Główna sesja merytoryczna, zorganizowana przez NIST, poświęcona była międzynarodowemu badaniu porównawczemu Wskaźnika Autonomii Lokalnej (Local Autonomy Index – LAI).

W debacie udział wzięła czwórka współautorów badania, w tym dyrektor NIST – prof. Paweł Swianiewicz. Wystąpienia ekspertów:

• Prof. Harald Baldersheim (University of Oslo) przedstawił metodykę opracowania wskaźnika LAI oraz omówił zróżnicowanie autonomii lokalnej w Europie. Najwyżej w rankingu plasują się państwa nordyckie (Finlandia, Dania, Szwecja, Islandia) oraz Szwajcaria; na końcu listy m.in. Mołdawia i Białoruś. Polska znajduje się w pierwszej połowie zestawienia – powyżej średniej.
• Prof. Paweł Swianiewicz (dyrektor NIST) przypomniał, że do 2015 r. Polska była liderem decentralizacji w Europie Środkowo-Wschodniej. W ostatnich latach wskaźnik autonomii nieco się obniżył, co oznacza, że autonomia lokalna nie jest dana raz na zawsze – wymaga ciągłej troski i nierzadko obrony przed tendencjami centralizacyjnymi.
• Prof. Nikolaos Hlepas (University of Athens) wskazał na pozytywny wpływ przyjęcia Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego na poziom autonomii lokalnej.
• Prof. Carmen Navarro (Universidad Autónoma de Madrid) podkreśliła, że kraje o wyższym poziomie autonomii lokalnej lepiej radzą sobie w wielu aspektach. Wartość LAI koreluje pozytywnie z poziomem zaufania do władz lokalnych, satysfakcją obywateli z usług publicznych oraz wskaźnikami rozwoju gospodarczego.

Europejski Szczyt Demokracji Lokalnej był nie tylko okazją do inspirujących spotkań i międzynarodowej wymiany doświadczeń, lecz także ważnym przypomnieniem, że decentralizacja to nie hasło, lecz realne korzyści – i odpowiedzialność.