Aktualności

Dr Anna Dąbrowska wzięła udział w konferencji „Miasta Wyzwań”, która odbyła się 29 marca w Wałbrzychu. Kierowniczka zespołu badań i analiz samorządowych przedstawiła w jaki sposób zaplanowane badania Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego odpowiadają na współczesne wyzwania, kładąc nacisk na wyzwania demograficzne (depopulacja, starzenie się społeczeństwa) oraz finansowe.

System potrzebuje reformy. Procedura i bazująca na niej praktyka zmian granic administracyjnych jest w wielu sferach zbyt ogólna i nieprecyzyjna, co czyni ją podatną na konflikty – czytamy w podsumowaniu opublikowanego badania. Zachęcamy do pobrania i przeczytania całości.

Jedna czy wiele ustaw, co z finansami, dobrowolnie czy z mocy ustawy, jaki zakres kompetencji, jakie władze i jakie zadania – między innymi na te pytania dotyczące zarządzania w obszarach funkcjonalnych metropolii i aglomeracji miejskich odpowiedzieli zaproszeni do debaty eksperci. Publikujemy ich analizy przed debatą, która odbędzie się 27 marca we Wrocławiu.

W Polsce jest coraz więcej gmin, w których liczba dzieci w wieku szkolnym wynosi mniej niż 96 – mówiła Julita Łukomska, wicedyrektor Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego podczas debaty „Nowe zasady Finansowania oświaty a budżety JST – szanse i wyzwania”, w trakcie konferencji Edukacja Przyszłości w Lublinie, która odbyła się w dniach 19-20 marca.

Najwięcej na zmianie systemu finansowania zyskały samorządy ze wschodniej i północno-wschodniej Polski. To m.in. efekt uwzględnienia w systemie potrzeb ekologicznych, związanych z obszarami chronionymi. Z kolei gminy podmiejskie wokół największych miast skorzystały najmniej – mówiła na Krajowym Kongresie Forów Skarbników Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej dr Julita Łukomska, zastępczyni dyrektora Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego

Polskie samorządy od lat zmagają się z narastającą centralizacją władzy, ograniczeniami finansowymi oraz trudnościami w realizacji lokalnych inwestycji. Prof. Paweł Swianiewicz, dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego wskazuje w rozmowie z Portalem Samorządowym, że kluczowe dla przyszłości JST jest przywrócenie im odebranych kompetencji, reforma finansowania oraz wzmocnienie współpracy międzygminnej.

W dniach 14–15 kwietnia 2025 roku w Centrum Konferencyjnym Hotelu Sheraton w Sopocie odbędzie się V edycja Local Trends – Samorządowego Kongresu Finansowego. To prestiżowe wydarzenie stało się jednym z najważniejszych spotkań dla przedstawicieli administracji samorządowej, centralnej, biznesu oraz ekspertów, którzy wspólnie podejmują debatę na temat wyzwań stojących przed polskimi samorządami, szczególnie w aspekcie ich finansów. Kongres, będący platformą dialogu umożliwia wypracowanie rozwiązań i wymiany informacji o najnowszych trendach w zarządzaniu, które przyczyniają się do rozwoju lokalnych społeczności i poprawy jakości życia mieszkańców.

Uważam, że regulacje dotyczące rozstrzygania sporów o granice nie są wystarczająco precyzyjne i pozostawiają zbyt wiele miejsca do decyzji podejmowanych przez administrację rządową na podstawie bardzo nieostrych kryteriów – mówi prof. Paweł Swianiewicz w wywiadzie dla Tramwaju Słupeckiego, Kwartalnika Ziemi Słupskiej.

Już 11 marca 2025 roku rozpocznie się jedno z najważniejszych wydarzeń dla środowiska skarbników jednostek samorządu terytorialnego – VII Krajowy Kongres Forów Skarbników. Dwa dni Kongresu to świetna okazja do zgłębienia kluczowych zagadnień związanych z finansami JST, wymiany doświadczeń oraz wypracowania rozwiązań, które mogą usprawnić zarządzanie budżetami samorządowymi. Podczas dwóch dni intensywnych debat i paneli dyskusyjnych uczestnicy pochylą się nad najbardziej palącymi wyzwaniami finansowymi, które kształtują codzienność samorządów w całym kraju.

Wraz z nowym dyrektorem pojawiła się koncepcja skoncentrowania się na badaniach i systemowych analizach funkcjonowania samorządów terytorialnych w Polsce. Dodatkowo planowane jest organizowanie debat samorządowych poświęconych kluczowym tematom, aby Instytut mógł aktywnie uczestniczyć w kształtowaniu polityki w zakresie decentralizacji i reform prawa - mówiła dr Julita Łukomska Portalowi Samorządowemu.

27 marca 2025 r. we Wrocławiu na terenie Uniwersytetu Przyrodniczego odbędzie się druga debata Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego poświęcona problemom zarządzania metropoliami i obszarami funkcjonalnymi mniejszych miast. Prosimy o zapisanie daty wkrótce ruszy rezerwacja na to wydarzenie!

dr Anna Kurniewicz, ekspertka NIST przedstawiła na Forum wyniki badania "Wpływ statusu stolicy wojewódzkiej na rozwój miast – przypadek reform w latach 1975 i 1999 w Polsce" realizowanego wspólnie z prof. Pawłem Swianiewiczem i dr Julitą Łukomską i opublikowanego w 2023 r. w Studiach Regionalnych i Lokalnych.

Zastępczyni Dyrektora Julita Łukomska oraz Kierowniczka Zespołu ds. Badań i Analiz Samorządowych Anna Dąbrowska miały zaszczyt uczestniczyć w debacie organizowanej przez Unię Metropolii Polskich (UMP) pt. Starzejące się miasta. Przemiany demograficzne w Polsce do 2050 r., a wyzwania największych polskich miast, która odbyła się w Warszawie 16 stycznia 2025.

Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego (NIST) rozszerza  zespół do spraw badań i analiz samorządowych, który podejmuje empiryczne badania funkcjonowania samorządów terytorialnych w Polsce na tle europejskim. Będą to zarówno badania terenowe zakładające samodzielne gromadzenie danych, jak i oparte na różnorakich informacjach dostępnych w istniejących rejestrach i sprawozdaniach.

Spokojnych, radosnych i rodzinnych świąt Bożego Narodzenia i najlepszego w nowym roku!

Zespół ds. ustrojowych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego zakończył prace wstępne nad projektem ustawy o projektem ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji zapowiedział szybkie uruchomienie prac także nad uregulowaniem kwestii metropolii monocentrycznych.

W trakcie drugiego posiedzenia Rada Programowa NIST przyjęła regulamin działania, a także zaakceptowała plan prac Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego na 2025 rok. Zgłoszono też szereg pomysłów dotyczących badań i potencjalnych obszarów współpracy.

Dyskusja programu "Gość Regionów" dotyczyła pomysłu powołania śląskiego mega miasta i ogólniejszych kwestii zarządzania metropoliami. Zachęcamy do obejrzenia.

27 Listopada odbyło się przedostatnie w tym roku posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Wyjątkowo bogata agenda obejmowała sprawy od tak ogólnych jak polityka spójności Unii Europejskiej, przez problematykę zmian granic gmin, po kwestię szczegółowe w tym problem odsetek od dotacji celowej na realizację zadań zleconych zgromadzona na koncie samorządów, które zdaniem Ministerstwa Finansów trzeba zwracać.

W piśmie „Wspólnota” ukazał się artykuł autorstwa Prof. Pawła Swianiewicza i Dr Julity Łukomskiej, który towarzyszy rankingowi dotyczącemu liczby uczniów w szkołach prowadzonych przez inne podmioty niż samorząd.